Droogte in Nederland: We leven op te grote voet

Nederland is een nieuw crisisteam rijker: het MTW – het landelijke Managementteam Watertekorten. Hierin zijn Rijkswaterstaat, de waterschappen, drinkwaterbedrijven, provincies en de betrokken ministeries vertegenwoordigd. Het MTW bepaalt sinds deze zomer hoe het schaarse water in Nederland wordt verdeeld. Want schaars is het: door de aanhoudende droogte moest er begin augustus al van niveau 1 ‘dreigend watertekort’ naar niveau 2 ‘feitelijk watertekort’ opgeschaald worden. Minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat vroeg daarom alle Nederlanders om goed na te denken of ze hun auto wel moesten wassen of hun opblaaszwembadje moesten vullen. Nu is er met de recente regenval sprake van enige verlichting, maar dit is bij lange na geen structurele oplossing voor alle problemen.

Te laat en te weinig

Daarom een beetje laat en een beetje weinig, als je het mij vraagt. Al jaren weten we dat we dankzij door de door onszelf veroorzaakte klimaatverandering met extremer weer geconfronteerd worden. Langdurige hete en droge periodes tegenover zwaardere stormen en heftige regenval. Nog steeds is het watermanagement gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van water. Natuurlijk, denkend aan overstromingen zoals in 2021 is dat ook nodig. Toch is het nog belangrijker om water vast te kunnen houden. Immers: een bodem die volledig uitgedroogd is, neemt bij een plotselinge hoosbui geen water op. Juist dan is de kans op overstroming het grootst.

Duurzaamheid - AXXIA - Column - De gevolgen van droogte

Het moet anders

Gelukkig zien klimatologen, natuurbeheerders en stedenbouwkundigen dat het anders moet. Worden landschappen, maar ook woonwijken en industrieterreinen meer en meer klimaatbestendig ingericht zodat ze bestand zijn tegen te veel, maar ook tegen te weinig water. Bij natte periodes zuigt de bodem het te veel aan water als een spons op, waardoor er een natuurlijke buffer voor de droge tijden ontstaat. Mooie voorbeelden zijn het creëren van de robuuste beeklandschappen waar AXXIA zich namens de provincie Noord-Brabant als kwartiermaker inzette om tot een integrale gebiedsaanpak te komen. Dit project is hier te bekijken. Daarnaast adviseerde AXXIA ook verschillende bedrijven bij het herinrichten van het eigen terrein, als onderdeel van het impact neutraal ondernemen. Dit project is hier te bekijken.

De gevolgen van droogte op de economie

Ook in onze economie zijn de gevolgen van de droogte steeds meer voelbaar. Door lage waterstanden in de rivieren moeten binnenvaartschepen minder zwaar beladen worden, omdat ze anders te diep komen te liggen. Hoe groter het schip, des te meer lading het in verhouding aan wal moet laten staan. Hierdoor staan de aanvoer van grondstoffen en de prijzen onder druk. Die lage waterstanden in de rivieren leveren meer problemen op. Wanneer het waterpeil in de rivieren laag is, is er minder koelcapaciteit beschikbaar voor bedrijven. Dat heeft niet alleen gevolgen voor deze bedrijven zelf, maar voor onze hele economie. Ook elektriciteitscentrales maken namelijk gebruik van koelwater uit rivieren. Zij kunnen minder energie leveren waardoor de prijzen nog verder zullen stijgen.

Waar energieverbruik direct merkbaar is in de portemonnee, is ons drinkwater nog te goedkoop om verspilling te voelen. Nu water daadwerkelijk een schaars goed is, moet die knop om. Daar kunnen en moeten we ons op voorbereiden. Dat geldt voor burgers, maar zeker voor ‘grootverbruikers’. Hoe kun je er als bedrijf voor zorgen dat de productie niet teruggeschroefd wordt of zelfs stil komt te liggen door crisismaatregelen? Sowieso door nu al zuinig om te gaan met (drink)water. Maar ook na te denken over het gebruik van koelwater. Door hergebruik van water of door regenwater op het eigen terrein op te slaan, wordt de afhankelijkheid van grondwater of rivierwater kleiner.

We leven op te grote voet!

We leven op te grote voet, zowel qua energie- als waterverbruik. Als dat zo doorgaat, zijn de gevolgen niet te overzien. Voor mens, natuur, maar zeer zeker ook voor de economie. Natuurlijk zou een prijsprikkel, bijvoorbeeld door een belastingverhoging voor de grootverbruikers, (water)besparingen in de industrie een extra impuls geven. Toch gelooft AXXIA veel meer in het nemen van eigen verantwoordelijkheid en het bieden van toekomstperspectief. Daarom ondersteunen wij organisaties die de volgende stap richting duurzaam ondernemen willen zetten. Of het nu om energie, water of om welke andere impact op de leefomgeving het ook gaat. Wil je meer weten over onze aanpak? Kom in contact met onze adviseurs of bel naar 085-015 009.

Henk Krols

Dit is een bewerking van een eerder in Process Control verschenen column.